قالب جایگزین یونولیت (Light Form) چیست؟

در ابتدای کلام گفته شود که قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) در دو سایز و اندازه تولید می شوند :

1) عرض 43 سانتیمتر در طول یک متر (مناسب تیرچه بتنی)
2) عرض 63 سانتیمتر در طول یک متر  (مناسب تیرچه کرومیت، تیرچه نیازیت، تیرچه پیش تنیده)

*** اگر علاقه مندید در قالب ویدئو و فیلم مزایای قالب ها جایگزین یونولیت (لایت فرم) یا Light Form را ملاحظه بفرمایید به اینجا مراجعه کنید. در این ویدئو بصورت خلاصه مزایای استفاده از قالب های لایت فرم شرح داده شده است. 

 1- چیدمان قالبهای لایت فرم بر روی سقف و محل اجرای تای بیم ها در قسمت های درپوش آبی رنگ 

2-نمای نهایی سقف با قالب های جایگزین یونولیت

از نگاه مهندسی مهمترین مزیت قالب های لایت فرم، مزیت فنی این قالبها هستند (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) که دو مزیت مهم نسبت به بلوک های یونولیت های سقفی موجود در بازار دارند:

1-بتن ریزی جان تیرچه مطابق نشریه نامه 543

(نشریه طراحی سقف تیرچه ای) به اندازه حداقل 10 سانتیمتر در هنگام استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) رعایت می شود. هنگام استفاده از تیرچه بهمراه بلوک های یونولیتی، به دلیل ضعف ساختار و عدم انسجام بلوک های یونولیتی، پیمانکار مجبور می شود که نشیمن بیشتری برای پایداری بلوکهای یونولیتی تامین نماید
از این رو

 افزایش طول نشیمن بولک یونولیتی بر روی تیرچه  ←  منجر به کم شدن عرض فضای بتن خور جان تیرچه شده    ←  ارتعاش بیشتر سقف در هنگام استفاده ساکنین را نتیجه می شود

معمولا چالش ارتعاش بیشتر سقف بدلیل عدم تامین فضای موردنیاز جان تیرچه هیچ وقت از جانب سازنده حس نخواهد شد زیرا این مشکلی است که بعد از حضور ساکنین در ساختمان، این مشکل خودنمایی می کند.

استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) منجر به تشکیل تمام کمال جان تیرچه شده و ارتعاش سقف را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.

2-مقاومت بالای ساختمان در برابر عوامل آتش سوزی

مزیت فنی دومی است که می توان برای قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) برشمرد. همونطور که مستحضرید، بلوک های یونولیت اعضای سازه ای نیستند و تنها بجهت شکل دهی بتن، نقش قالب بتن را بازی می کنند. در برخی از شهرها و مناطق، نظام مهندسی پیمانکار را ملزم می کند که پس از بتن ریزی بلوک های یونولیتی را تراشیده و آن ها را از ساختار سقف محو کند که دلیل آن موارد ایمنی در برابر حریق می باشد.

در هنگام آتش سوزی در ساختمان دارای بلوک یونولیتی   ←    بلوک های یونولیت بدلیل ماهیت هیدروکربنی و نفتی    ←    نقش تقویت کننده آتش را بازی کرده و منجر به افزایش دامنه حریق در ساختمان می شوند. 

این درحالیست که در هنگام استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) بدلیل عدم ماندگاری قالب های جایگزین یونولیت در سقف و خارج کردن آنها پس از حدودا 3 روز از بتن ریزی، ماده اضافی در سقف باقی نمانده تا خود عامل فزاینده دامنه آتش سوزی شود.

3- نمای نهایی سقف با قالب جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، Light Form) و ایجاد فضای ایمن بدون وجود پلاستوفوم های ایجادکننده حریق 

از نظر اقتصادی نیز قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) دارای توجیه می باشند، شاید بپرسید چگونه قالب لایت فرم از نظر اقتصادی نیز گزینه برنده ای در مقایسه با بلوک های یونولیت عادی است، بیایید تا حساب کتاب کنیم : 

اگر قیمت هر عدد قالب جایگزین یونولیت عرض 43 سانتیمتر در طول یک متر (لایت فرم 100x43 cm) در زمان نگارش حدود n تومان  باشد، و قیمت هر عدد بلوک دو متری یونولیت استاندارد سقفی حدودا یک پنجم n تومان است.

با یک نگاه سطحی می توان به این نتیجه رسید که در صورت استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) تنها با اجرای 6 سقف هزینه صرف شده برای قالب های جایگزین یونولیت سر به سر شده و هزینه اولیه پوشش داده می شود. دلیل اینکه عدد 7 سقف را عنوان نکردم بدلیل هزینه بسیار پایین حمل و نقل قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) نسبت به بلوک های حجیم یونولیتی است. حجم قالبهای جایگزین یونولیت تقریبا یک سوم () حجم بلوک های یونولیتی متناظر می باشد. اگر ارزش قالبهای جایگزین یونولیت مستعمل (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) و دسته دوم که در انتهای پروژه را 50 درصد در نظر بگیریم، براحتی نصف هزینه صرف شده در ابتدا جبران می گردد. و در این صورت انگار با اجرای تنها و تنها 3 سقف هزینه سر به سر می گردد.  

4-مهمترین مزیت قالب لایت فرم تکرر استفاده در حداقل 15 الی 20 سقف بوده 

بخوانید : تکنیک اجرای سقف وافل گزینه ای جذاب جهت نقشه های با پیچیدگی معماری 

به عنوان مثال، سقفی با مساحت 250 مترمربع مفید چه تعداد قالب جایگزین یونولیت (قالب فوم لس) مورد نیاز است؟

برای پوشش یک سقف با مساحت مفید 250 مترمربع ، تقریبا 350 عدد از قالبهای جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم، قالب فوم لس) با یک عدد خاور مسقف به طول 6 متر جابجا می گردد. در حالیکه با این کامیون 6 متری تنها 130 عدد بلوک یونولیت قابل حمل می باشد. در صورت استفاده از بلوک یونولیتی برای انتقال یونولیت های مورد نیاز هر سقف حداقل دو عدد خاور جهت حمل و نقل بلوک ها موردنیاز است. با فرض وجود 7 سقف در پروژه مورد نظر، 14 مرتبه خاور مورد نظر باید برای جایجایی بلوک های یونولیتی اقدام کند در حالیکه برای انتقال قالب های جایگزین یونولیت تنها یک عدد خاور 6 متری مورد نیاز است.

علاوه بر مزایای فوق، مصرف کمتر فولاد در این سقف بدلیل تشکیل جان تیرچه به صورت استاندارد و همچنین عدم نیاز به خرید بلوک های سیمانی و یونولیتی برای هر سقف و خرید قالبهای جایگزین یونولیت و استفاده از این قالبها حداقل در 20 سقف شایان توجه است. این واقعیت که سقف تیرچه –قالب جایگزین یونولیت با وجود مصرف کمتر فولاد از لحاظ یکپارچگی و مقاومت در مقابل نیروهای ناشی از زلزله برتری قابل ملاحظه ای نسبت به سقف تیرچه-یونولیت دارد، ترویج استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت و تهیه مدارک علمی لازم به منظور تسهیل کار طراحان و نیز ارائه روشها و جزئیات صحیح ساخت از همان ابتدا مورد توجه دفتر فنی شرکت بتن بسپار صنعت قرار گرفت.

 قالبهای جایگزین یونولیت در دو عرض 45 سانتیمتر (مورد استفاده در تیرچه بتنی) و 65 سانتیمتر (مورد استفاده در تیرچه فلزی و پیش تنیده) و طول یک متر تولید می شوند. همانظور که از تصاویر پیداست قالب جایگزین یونولیت شبیه حرف U انگلیسی می باشد.

در دو امتداد طولی قالبهای جایگزین یونولیت پاشنه های یک و نیم سانتمیتری جهت تامین نشیمن و تکیه گاه قالب بر روی تیرچه تعبیه شده است که در صورت قرارگرفتن این نشیمن بر روی تیرچه احتمال خارج شدن و دررفتگی قالب جایگزین یونولیت از بین تیرچه ها تقریبا غیرممکن است. از آنجایی که یکی از مشکلات عدیده استفاده از بلوک های یونولیتی عدم مقاومت آنها در برابر وزن کارگر و حتی بتن بوده و در ادامه با شکستن آن احتمال رخ داد صدمات جانی و مالی بشدت افزایش می یابد. در قالبهای جایگزین یونولیت بدلیل استفاده از مواد اولیه مرغوب در ساخت قالب امکان شکستن قالب در حین تردد نیروی کار غیرممکن است و در صورتی که 1.5 سانتیمتر (یک و نیم سانتیمتر) نشیمن قالب جایگزین یونولیت به درستی بر روی تیرچه قرار گیرد این مشکل به کلی رفع می گردد. جهت افزایش اطمینان از باب شکستگی و عدم خروج قالب جایگزین یونولیت در بین تیرچه ها ، سه عدد قید فلزی مطابق تصویر در زیر قالب استفاده شده تا در حین بتن ریزی نیز قالب به خوبی مقاومت کند.

 5-استفاده از قیدهای فلزی مانع از جمع شدن قالبها شده و احتمال در رفتن قالب از بین دو تیرچه را کاهش می دهد.  

توجیه اقتصادی قالب های جایگزین یونولیت (قالب لایت فرم Light Form)

قیمت هر شاخه یونولیت دومتری دانسیته 1300 گرم حدود 120،000 تومان می باشد (قیمت هر متر طول بلوک یونولیت حدود 60،000 تومان)

قیمت هر متر طول قالب جایگزین یونولیت عرض 43 سانتیمتر : 430،000 تومان

• تعداد دفعات استفاده از قالب جایگزین یونولیت : با مقایسه ساده بین قیمتهای فوق مشخص می شود که در صورت پنج بار استفاده از قالبهای جایگزین یونولیت، هزینه اولیه این قالبها نسبت به بلوک های یونولیت معادل پوشش داده شده و با توجه به گارانتی یکساله قالبهای جایگزین یونولیت، این انتظار می رود که قالبها پاسخگوی بتن ریزی 25 الی 30 بار (25 الی 30 سقف) باشند که صرفه اقتصادی قالب جایگزین یونولیت پس از 5 بار استفاده نمایان می گردد.

• ضایعات ارزشمند قالب جایگزین یونولیت:شایان ذکر است که قالبهای جایگزین یونولیت شکسته بقیمت 25 درصد قیمت روز بازخرید می شوند و بعبارتی 25 درصد هزینه اولیه به مشتری بازگردانده می شود و قالبهای جایگزین یونولیت را از جهت اقتصادی نسبت به بلوک یونولیتی جذاب می کند.
• هزینه حمل و نقل قالبهای جایگزین یونولیت : با توجه به بسته بندی قالبهای جایگزین یونولیت، هر 350 عدد از این قالبها به وسیله یک خاور مسقف 5/5 متری قابل انتقال است. تعداد قالب جایگزین یونولیت موردنیاز جهت پوشش متراز مختلف سقف به شرح زیر است:

اگر مساحت کل سقف حدود 250 مترمربع باشد، تعداد قالب جایگزین یونولیت عرض 45 سانتیمتر جهت پوشش این سقف حدود 310 عدد می باشد.

آیا آرایش آرماتورهای سقف در هنگام استفاده از قالب جایگزین یونولیت متفاوت است؟ 

آرماتوربندی سقف تیرچه-قالب جایگزین یونولیت هیچ تفاوتی با طراحی مرسوم سقف تیرچه-بلوکهای یونولیتی ندارد و از این رو استفاده از قالب جایگزین یونولیت هیچ گونه تاثیری در میزان مصرف میلگرد ندارد. آرماتوربندی سقف تیرچه-قالب جایگزین یونولیت بعد از قرارگیری قالبها بین دو تیرچه انجام میشود. بدیهی است که آرماتوربندی تیرهای بتنی و کلافهای روی دیوارهای باربر قبل از نصب تیرچه ها باید اجرا شده باشد.

آرماتوربندی سقف تیرچه – قالب جایگزین یونولیت شامل کلافهای میانی و تکیه گاهی، میلگرد منفی، میلگرد افت و حرارت، آرماتور محل بازشوها و طره ها  و میلگردهای آویز سقف کاذب است. نحوه محاسبه و تعیین طول و سطح مقطع میلگردها، در نشریه شماره 94 درج شده است.

اجرای کلاف میانی یا ژوئن یا Tie Beam در قالبهای جایگزین یونولیت چگونه انجام می شود؟ 

برای تقویت دیافراگم افقی ساختمان در امتداد عمود بر امتداد تیرچه ها و برای توزیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه-قالب جایگزین یونولیت و همچنین در محلهایی کهبار منفرد موجود باشد، کلاف میانی بتنی که جهت آن عمود بر جهت تیرچه هاست در سقف تعبیه می شود. برای اجرای کلاف میانی ابتدا به اندازه  ده سانتیمتر بین دو قالب جایگزین یونولیت رافاصله انداخته و دو طرف کلاف میانی دو عدد درپوش قرار داده و فضای مورد نیاز جهت اجرای ژوئن مهیا می شود. حداقل عرض کلاف میانی برابر عرض بتن پاشنه تیرچه و ارتفاع آن برابر ارتفاع سقف خواهد بود.

 6-در دو طرف ژوئن درپوش های به عرض ده سانتیمتر قرار داده شده و تخته زیرین ژوئن قرار گرفته و این ناحیه بتن ریزی می شود. 

برای گرفتن آویز و میلگرد های نگهدارنده سقف کاذب چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟ 

این آویزها معمولا به قطر 6 تا 8 میلیمتر و به طولهای مورد لزوم در فواصل تعیین شده طبق نقشه های اجرایی، ما بین قالب های جایگزین یونولیت نصب می شوند. با توجه به طول های یک متری قالب های جایگزین یونولیت اگر نیاز به تعداد بیشتری آویز در طولی مشخص بود، می توان قالبها را در طولهای مختلف براحتی برش زد.

 7-نحوه اجرای توکار آویز سقف کاذب در هنگام استفاده از قالب جایگزین یونولیت و قالب لایت فرم 

 8-عبور تاسیسات فاضلاب با استفاده از آویزهای توکار و بدون نیاز به تخریب تیرچه با استفاده از چکشهای هیلتی